Mắc khén là gì? Hạt mắc khén dùng để làm gì?

Mắc khén là gì? 

Mắc khén là một loại gia vị nổi tiếng tại vùng nối tây bắc công dụng tương tự như hạt tiêu trên thị trường Việt Nam. Nó có mùi rất thơm và đặc trưng. Mắc khén là một cây thuộc thân gỗ cao và ra hoa thành những chùm. Vào tháng 11 hằng năm thì những hoa này bắt đậu thành quả chín và cũng là thời điểm để thu hoạch. 

Mắc khén là gì?

Công dụng của hạt mắc khén

 Hạt mắc khén được dùng để tẩm ướp khi nướng thịt lợn, thịt gà, cá, làm thịt khô hay pha đồ chấm tất cả đều rất ngon.

Thời điểm thu hoạch hạt mắc khén là thời điểm cây ra quả, người dân sẽ bẻ nguyên cả chùm rồi đem về phơi hoặc hong khô trên bếp để dùng quanh năm mà không sợ bị hỏng.

Thực ra, nên gọi tên loại gia vị này là quả mắc khén vì loại gia vị này là cả quả phơi khô chứ không phải chỉ dùng  hạt. Quả mắc khén lúc tươi thường có màu xanh lá cây. Ngon nhất thì dùng lúc quả còn tươi nhưng vì nhu cầu sử dụng quanh năm mà quả chỉ có thể bảo quản trong một thời gian ngắn nên bắt buộc phải phơi khô để bảo quản thì mới sử dụng được lâu.

Cách sử dụng hạt mắc khén?

Người dân tộc ở Tây Bắc sử dụng hạt mắc khén trong hầu hết các món ăn, món nướng , nó cũng chính là gia vị giúp làm nên tên tuổi cho những đặc sản nổi tiếng khắp cả nước như thịt trâu gác bếp, pa pỉnh tộp, thịt bò gác bếp, chẳm chéo … Mắc khén rừng Tây Bắc rất được ưa chuộng vì mùi thơm rất hấp dẫn của nó, tạo nên một hương vị đặc biệt khi thưởng thức các món ăn.Các món ăn được thêm mắc khén luôn có sức hấp dẫn khó tả, dễ dàng gây “nghiện” với bất cứ thực khách nào có dịp thưởng thức qua loại gia vị này.

Hạt mắc khén các bạn mua về đều ở dạng đã được phơi  xấy khô. Tuy nhiên, không hẳn  như vậy là có thể sử dụng được ngay mà các bạn cần phải sơ chế như sau:

Lấy một lượng vừa đủ hạt mắc khén dùng để sơ chế. Không nên lấy quá nhiều hoặc làm 1 lần mà chỉ nên dùng đến đâu thì làm đến đấy là ngon nhất.

Chú ý rang đều mắc khén trên chảo, để nhỏ lửa. Sau khi rang nóng thì để khoảng nửa tiếng đến 45 phút. Sau đó đem hạt giã nhỏ hoặc xay thành bột (tốt nhất thì nên xay). Do tính đặc trưng của loại gia vị này có chứa nhiều tinh dầu vì thế nếu xay ngay sau khi rang (khi còn nóng) sẽ bị dính và bột xay ra không được mịn. Nếu không có máy xay thì có thể tán nhỏ bằng cối xay tiêu gia đình. Bột mắc khén không cần thiết phải mịn quá, chỉ cần đủ nhỏ như hạt tiêu là có thể sử dụng được.

Sản phẩm khi mua về chưa sử dụng hoặc bột đã qua sơ chế mà chưa dùng hết cần để vào lọ kín để đảm bảo chất lượng, không bị bay mùi. Có thể dùng chai nhựa hoặc bất kỳ loại vỏ nào, miễn là có thể đậy kín. Chỉ cần để ở tủ bếp, không cần phải bảo quản tủ lạnh.

Hạt mắc khén Tây Bắc

3. SƠ CHẾ, RANG & XAY MẮC KHÉN NHƯ THẾ NÀO?

Thường nếu các bác mua Mắc Khén đã rang, xay, được đóng vào từng gói nhỏ thì chỉ việc sử dụng, nhưng ở đây, em hướng dẫn các bác chế biến hạt Mắc Khén khô & thô, tức là chưa qua xử lý gì cả, để làm thành thứ gia vị độc nhất vô nhị của Tây Bắc.

Mắc Khén phải rang, rồi xay thành bột thì mới sử dụng được. Chú ý, không nên rang/xay quá nhiều, mỗi lần ta chỉ cần rang 1 ít, dùng hết rồi lại rang tiếp.

Sau khi đã rang xong, chúng ta không nên xay hoặc giã luôn. Mà hãy để nguyên như vậy trong vòng 30 hoặc 40 phút cho nguội hẳn rồi mới xay. Vì Mắc Khén nhiều tinh dầu, nếu ta xay ngay khi còn nóng sẽ bị dính, rất khó mịn.

Hoặc đơn giản nhất là dùng máy xay, nếu các anh chị rang & xay nhiều! Thì dùng cối của máy xay sinh tố là nhàn nhất.

CÁCH BẢO QUẢN: Cho vào lọ thật kín để bảo quản, tốt nhất sử dụng những chai nước như chai Pepsi, Cocacola để đựng, vừa tiện lợi, mà lại rất kín. Không bị mất mùi! Chú ý không bảo quản trong tủ lạnh, chỉ cần để nơi râm mát.

tháng 7 10, 2019